Geef een korte en duidelijke beschrijving.
In de pilot ophogen landbouwgronden (POL) komen meerdere belangen bij elkaar. Er worden oplossingen geboden voor meerdere problemen/opgaven. Zo wordt er een toepassing geboden voor het overschot aan zout baggerslib uit de havens langs de Eems-Dollard, wordt veenoxidatie gereduceerd, wordt landbouwgrond verbeterd en worden toekomstige maatregelen in het watersysteem voorkomen. Op één perceel is dit nu samengekomen in een pilot die kennis moet leveren voor de mogelijke opschaling van het concept: ophogen van landbouwgronden in veenoxidatiegebied, met zout baggerslib uit de Eems-Dollard.
Geef onder punt 1 t/m 6 duidelijk aan wat de toegevoegde waarde is van jouw inzending. Bekijk de criteria waarop de jury van de Waterinnovatieprijs de inzendingen toetst.
Beschrijf kort voor welk probleem of voor welke uitdaging jouw project een oplossing biedt en op welke manier.
Voor meerdere problemen biedt POL een oplossing. Zo is de troebelheid van het estuarium van de Eems-Dollard als een groot probleem. Bij het baggeren van de zeehavens in dit gebied wordt de het slib in hetzelfde watersysteem weer gestort. In plaats van het terugstorten in zee draagt het op landbodem toepassen van het materiaal bij aan de ecologische verbetering van de Eems-Dollard. Daarnaast is er het probleem van de veenoxidatie, met als resultaat maaivelddaling, vernatting en CO2-uitstoot. In plaats van de (grond)waterstand aan te passen aan de dalende bodem, wordt de bodem opgehoogd met baggerslib. Dit slib wordt ontzilt en moet rijpen, wat uiteindelijk een vruchtbare kleibodem oplevert. Zo lost één maatregel meerdere problemen op.
Is jouw inzending vernieuwend en origineel ten opzichte van het bestaande aanbod? Steek jij jouw nek uit? Is er sprake van doorontwikkeling en vasthoudendheid?
In Nederland wordt al lang gewerkt met baggerslib. Wat echter nog geen gemeengoed is, is het benutten van zout slib. Ook de combinatie van het voorkomen van veenoxidatie en het nuttig toepassen van zout slib is vernieuwend. Vooral het werken met zout materiaal in een zoete omgeving zorgde initieel voor weerstand en twijfels: is dit niet nadelig van de bodem- en waterkwaliteit? Hiervoor zijn oplossingen gevonden, zowel technisch als juridisch. De belangrijkste maatregelen zijn het vooraf ontzilten van het slib door zoet water bij te mengen en vrijkomend zout water naar zee af te voeren. Door de ideeën in de praktijk te testen is er draagvlak voor en interesse in het concept ontstaan. De verkenning voor de opschaling is ook al gestart.
Is jouw inzending kostenefficiënt en levert het een concrete besparing op? Heb je eventueel een business case?
Het project is een pilot en moet als resultaat kennis opleveren over de technische, juridisch en financiële kansen en aandachtspunten. De fysieke uitvoering is deze zomer net afgerond. Hierna volgen drie zomers waarin het opgebrachte slib moet rijpen tot landbouwgrond, terwijl dit wordt gemonitord. In het kader van de opschaling van het concept wordt een MKBA opgesteld om te beoordelen of het initiatief geschikt is voor een grootschalige uitrol. Veel hangt af van de bereidheid van betrokken partijen om geld vrij te maken voor het oplossen van hun opgaven. Op een groter schaalniveau kan het ophogen van landbouwgronden met zoute baggerslib ook bijdragen aan de ontwikkeling van een klimaatadaptieve kustzone langs de Eems-Dollard.
In hoeverre draagt de innovatie bij aan een duurzamer Nederland? Is de innovatie duurzaam, toekomstgericht en milieuvriendelijk? In hoeverre wordt de CO2-footprint van de innovatie klein gehouden?
De cirkel van jaarlijks baggeren van zeehavens en het terugstorten in zee wordt onderbroken door het baggerslib uit het watersysteem te halen en binnendijks toe te passen. Dit draagt bij aan de ecologische doelstellingen voor de Eems-Dollard, het verminderen van veenoxidatie en CO2-emissie en het verbeteren van omstandigheden voor hoogwaardige landbouw. Bij toepassing op een grote schaal biedt dit ook de kans voor de kustzone om mee te groeien met de zeespiegelstijging. Dit vermindert de kwetsbaarheid voor verzilting en vergroot de waterveiligheid. Wanneer het baggerslib in de schil van veengebieden langs de kust wordt toegepast, zijn transportafstanden relatief kort en is de uitstoot van CO2 die hiermee gepaard gaat beperkt.
Is jouw inzending een goed voorbeeld van succesvolle samenwerking? Ben jij in gezamenlijkheid tot dit resultaat gekomen? In hoeverre is samengewerkt met partners en is gebruikgemaakt van participatie?
Het ophogen van landbouwgrond met zout baggerslib lost problemen op voor meerdere partijen. Geen van deze partijen zou echter dit initiatief alleen voor zichzelf oppakken. Alleen door het samen te doen ontstond de kans om het idee uit te werken, financiering te vinden en een pilot uit te voeren. De initiatiefnemers Rijkswaterstaat, Groningen Seaports, provincie Groningen en waterschap Hunze en Aa’s hebben elkaar gevonden en werken binnen het programma Eems-Dollard 2050 al ruim vier jaar samen aan dit project. Door de samenwerking in een bouwteam uit te breiden, wordt nu ook de kennis van de markt en de agrarische kennis van de grondeigenaar benut. Inmiddels is het concept omarmd door LNV en I&W en wordt aan opschaling gewerkt in IBP-Vloed.
Upload minimaal 2 foto's van jouw inzending. Deze worden gebruikt voor publicatiedoeleinden over de Waterinnovatieprijs.
Voeg eventuele aanvullende beschrijving toe en/of voeg digitale informatie toe, zoals weblinks, brochures, digitaal foto- en videomateriaal, presentaties, persberichten etc.
De pilot is een gezamenlijk project van de provincie Groningen, waterschap Hunze en Aa's, Groningen Seaports en Rijkswaterstaat. De formele projectleiding ligt bij Hunze en Aa's.
Het eerste idee voor dit project komt van Fred Haarman van Royal HaskoningDHV, die destijds programmamanager binnen Eems-Dollard 2050 was.
In het InterBestuurlijk Programma Vitaal Platteland wordt de opschaling verkend onder de naam VLOED (Verbetering Landbouwgronden door Ophoging met slib uit de Eems-Dollard).
https://eemsdollard2050.nl/project/ophogen-landbouwgrond-programma-eems-dollard-2050/
https://eemsdollard2050.nl/deltacommissaris-enthousiast-over-klimaatadaptieve-kustzone-eems-dollard/
persbericht: https://www.hunzeenaas.nl/landbouwgrond-ophogen-met-slib-uit-de-eems-dollard/
https://www.werkplaatsvitaalplatteland.nl/regio/eems-dollard/
Vul hier de naam of namen in van de inzenders van het idee. Deze zal vermeld worden bij het idee.
Waterschap Hunze en Aa's, provincie Groningen, Rijkswaterstaat, Groningen Seaports, programma Eems-Dollard 2050.